Składki ZUS dla przedsiębiorców składają się z następujących elementów: Składki Społeczne – emerytalna (19,52%), rentowa (8%), chorobowa (2,45%) i wypadkowa (1,67%), Składka zdrowotnej, oraz Składka na Fundusz Pracy (2,45%).
Pełny ZUS Przedsiębiorcy – Podstawą do wyliczenia wysokości miesięcznego zobowiązania w ramach Składek Społecznych oraz Funduszu Pracy w pełnej wysokości jest kwota, która odpowiada 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Kwota ta jest ogłaszana corocznie przez Rząd RP w ramach ustawy budżetowej i na rok 2023 wynosi 6.935 zł. Zatem podstawą do wyliczenia pełnych składek stanowi kwota 4.161,00 zł
Ulga na Start – Przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą jeżeli nie podlega wykluczeniu wskazanemu w zakładce Wykluczenia możliwości skorzystania z ulg w podatkach i składkach ZUS może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek Społecznych i Funduszu Pracy – tak zwana Ulga na Start. Ulga trwa przez 6 pełnych miesięcy, a więc do końca miesiąca w którym upłynie 6 miesięcy od daty rozpoczęcia działalności. Przedsiębiorca w okresie trwania ulgi opłaca wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne. Skorzystanie z ulgi jest dobrowolne, bo trzeba mieć świadomość, że okres ten jest traktowany jako okres bezskładkowy, a Przedsiębiorcy nie przysługują uprawnienia zasiłkowe z ZUS z tytułu ubezpieczenia chorobowego czy wypadkowego.
Mały ZUS – Przedsiębiorca rozpoczynający działalność, który nie podlega wykluczeniu wskazanemu w zakładce Wykluczenia możliwości skorzystania z ulg w podatkach i składkach ZUS może skorzystać przez 24 miesiące z preferencyjnej składki ZUS. Podstawą obniżonej składki jest 30% wynagrodzenia minimalnego ogłaszanego corocznie (a przy wyższej inflacji 2 razy do roku) w drodze Rozporządzenia przez Radę Ministrów. Na okres I-VI 2023 roku wynagrodzenie minimalne wynosi 3.490,00 zł (Dz.U. z dnia 15.09.2022 poz. 1952) , a na okres VII-XII 2023 wynosi 3.600,00 zł. Co za tym idzie w I połowie 2023 roku podstawę do wyliczenia zmniejszonych składek na Ubezpieczenie Społeczne stanowi kwota 1.047,00 zł., a w drugiej połowie 1.080,00 zł. Przedsiębiorca korzystający z preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne nie opłaca składki na Fundusz Pracy. Opłaca ubezpieczenie Społeczne oraz składkę zdrowotną. Skorzystanie z preferencyjnych składek ZUS jest dobrowolne. Przedsiębiorca, może skorzystać z preferencyjnych składek od początku działalności przez okres 24 pełnych miesięcy. Zatem jeżeli Przedsiębiorca rozpocznie działalność nie od pierwszego dnia miesiąca faktyczny czas korzystania z ulgi trwa nieco dłużej bo do końca miesiąca po upływie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności. Przedsiębiorca może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS od chwili rozpoczęcia działalności (z pominięciem Ulgi na Start – przez okres 24 pełnych miesięcy) lub po wykorzystaniu Ulgi na Start (wówczas okres, w którym nie będzie musiał płacić pełnej składki ZUS wyniesie łącznie 30 pełnych miesięcy)
Ubezpieczenie zdrowotne – Od 2022 roku ubezpieczenie zdrowotne (składka zdrowotna) liczona jest od dochodu, a jej wyliczenie zależy od formy opodatkowania.
Dla opodatkowania wg progów podatkowych – wysokość składki zdrowotnej wynosi 9% od dochodu czyli przychodu pomniejszonego o koszty oraz składki na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy. Minimalna wartość stawki miesięcznej w pierwszej połowie 2023 roku: 314,10 zł., a w drugiej połowie 324,00 zl. Składka nie podlega odliczeniu
Dla opodatkowania podatkiem liniowym – wysokość składki 4,9% od dochodu czyli przychodu pomniejszonego o koszty oraz składki na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy. Minimalna wartość stawki miesięcznej w pierwszej połowie 2023 roku: 314,10 zł., a w drugiej połowie 324,00 zl.Składka stanowi koszty uzyskania przychodu do limitu rocznego 10.200,00 zł. Powyżej tej kwoty składki nie można odliczyć.
Dla opodatkowania podatkiem ryczałtowym (podajemy dane na rok 2022, ponieważ podstawa na rok 2023 nie została jeszcze ogłoszona) – wysokość składki zależy od dochodu czyli przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy. Utrudnienie polega na tym, że obliczeń dokonuje się w skali rocznej, co może spowodować konieczność dopłaty lub zwrotu części zapłaconych środków po zakończeniu pełnego roku podatkowego. Podstawę wyliczenia składki we wszystkich miesiącach roku stanowi ogłoszone przez GUS przeciętne wynagrodzenie za ostatni kwartał poprzedniego roku (Komunikat Prezesa GUS z dnia 9.02.2022r. I tak, jeśli Przedsiębiorca osiągnie roczny dochód w wysokości do 60.000 zł (średniomiesięcznie 5.000,00 zł) składka wynosi 9% kwoty równej 60% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli Przedsiębiorca osiągnie roczny dochód w wysokości powyżej 60.000 zł (średniomiesięcznie 5.000,00 zł), a nie więcej niż 300.000,00 zł (średniomiesięcznie 25.000,00 zł) składka wynosi 9% kwoty równej 100% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli Przedsiębiorca osiągnie roczny dochód w wysokości powyżej 300.000,00 zł (średniomiesięcznie 25.000,00 zł) składka wynosi 9% kwoty równej 180% przeciętnego wynagrodzenia.
Termin opłacania składek ZUS dla Przedsiębiorcy to 20 dzień każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zatem do 20 stycznia opłacana jest składka za grudzień poprzedniego roku, czyli naliczona wg zasad i wskaźników obowiązujących w roku poprzednim. Należy pamiętać, że do rocznego rozliczenia podatkowego PIT należy wziąć pod uwagę składki wpłacone w ciągu roku, a więc należne za okres za grudzień roku poprzedniego do listopada roku rozliczanego.
Bieżące informacje o składkach Przedsiębiorców można odnaleźć na stronie ZUS.